Dương Bạch Mai – người cộng sản đầu tiên của tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu

 

 

Dương Bạch Mai (1904-1964) quê ở Phước Lễ, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu, là một nhà hoạt động cách mạng dân tộc, nhà chính trị, ngoại giao Việt Nam, đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam, đại biểu Quốc hội Việt Nam khóa 2.

 

Dương Bạch Mai thuở nhỏ học ở quê nhà, sau đó lên Sài Gòn, theo học trường cao đẳng thương mại Đông Dương, năm 1924 tốt nghiệp trường này, làm việc ở xí nghiệp in; được một năm, đồng chí sang du học tại Pháp và gia nhập Đảng Cộng Sản Pháp.

 

Năm 1933, đồng chí trở về nước và hoạt động tại Sài Gòn, tích cực truyền bá chủ nghĩa Mác LêNin, tham gia các tổ chức yêu nước.

 

Năm 1936, đồng chí ứng cử vào Hội đồng Thành phố Sài Gòn nhân danh mặt trận vô sản thống nhất và đã đắc cử vẻ vang.

 

Cùng thời gian này, đồng chí cùng các đồng viện tổ chức phong trào “Đông Dương đại hội”. Lo sợ trước sự lớn mạnh của phong trào, thực dân Pháp đã giải tán Ủy ban hành động và đàn áp phong trào “Đông Dương đại hội”. Đồng chí Dương Bạch Mai bị bắt giam. Chúng đưa ra tòa xử án rồi cưỡng bức lưu trú ở Cần Thơ. Đồng chí đã tuyệt thực, phản đối gây xôn xao dư luận tiến bộ thời bấy giờ. Cuối cùng, chúng đành trả tự do cho đồng chí.

 

Năm 1939, nhân chiến tranh thế giới lần thứ hai bùng nổ, thực dân Pháp vịn vào tình trạng chiến tranh, bắt đồng chí đày đi Côn Đảo một lần nữa. Khác với mọi người chủ trương không hoạt động nằm im chờ thời. Dương Bạch Mai cùng một số đồng chí trong nhà tù vẫn tiếp tục đấu tranh tham gia giảng dạy văn hóa, chủ nghĩa Mác – Lê Nin cho những người tù.

 

Đến năm 1943, đồng chí Dương Bạch Mai được thả tự do nhưng vẫn bị quản thúc tại Tân Uyên – Bình Dương. Được tự do, đồng chí về Sài Gòn tìm cách bắt liên lạc, tham gia xứ ủy Nam Kỳ.

 

Từ ngày 17 đến 29/8/1945, Xứ ủy Nam Kỳ mở hội nghị tại Chợ Đệm để bàn các vấn đề quan trọng như đưa mặt trận Việt Minh ra công khai, tổ chức cướp chính quyền ở Sài Gòn và các tỉnh. Xứ ủy phân công đồng chí về Bà Rịa – Vũng Tàu truyền đạt nghị quyết của Xứ.

 

Được sự ủy nhiệm của Xứ ủy Nam Kỳ, đồng chí đã trực tiếp chỉ đạo cuộc khởi nghĩa tại Bà Rịa và Vũng Tàu. Theo hiệu triệu của Ủy ban khởi nghĩa, sáng 28/8/1945, hơn 4000 đồng bào Vũng Tàu tập trung tại sân vận động Lam Sơn. đồng chí Dương Bạch Mai đại diện xứ ủy Nam Kỳ đã long trọng tuyên bố: “Từ giờ phút này chính quyền thật sự về tay nhân dân”.

 

Năm 1946 tổng tuyển cử đầu tiên của nước Việt Nam dân chủ Cộng Hòa, đồng chí Dương Bạch Mai được bầu là đại biểu Quốc Hội.

 

Sau Hội nghị Phông – ten – nơ – blô, đồng chí được Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ định là Trưởng đoàn đại diện Chính phủ tại Pháp. Sau đó, thực dân Pháp phản bội tạm ước ngày 14/9/1946, chúng bắt đồng chí đưa về giam lỏng tại nhà lao Kon Tum. Ngày 14/7/1949, đồng chí được một đơn vị tình báo giải thoát. Thoát khỏi ngục Kon Tum, đồng chí ra chiến khu Việt Bắc công tác ở Trung ương và giữ chức Phó ban mặt trận Tổ Quốc Việt Nam (nay là UBMTTQVN).

 

Đồng chí đã qua đời vào ngày 4/4/1964 tại Hà Nội, hưởng dương 59 tuổi. Năm 1995, thi hài đồng chí được an táng tại quê nhà.

 

Cuộc đời đồng chí Dương Bạch Mai là một cuộc đời luôn luôn đấu tranh cho sự nghiệp giải phóng dân tộc, cho đất nước. Đồng chí được coi là người Cộng sản đầu tiên của tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu./.

 

Sưu tầm