Bài viết đạt Giải Nhì Cuộc cuộc thi Tìm hiểu Lịch sử – Văn hóa Họ Dương VN: Thủ lĩnh Thanh niên Dương Đức Hiền

Con người có tổ, có tông

Như cây có cội, như sông có nguồn…

Trái tim của con người là một thứ rất kì lạ, đó là nơi khơi dậy bao rung động cảm xúc của con người. Một con người có trái tim yêu nước, yêu cội nguồn, yêu gia đình, yêu chính bản thân mình, đó là một trái tim đáng trân trọng. Mang trong mình dòng máu Họ Dương, tôi luôn tự hào và biết ơn các thế hệ cha anh đi trước – những người sẵn sàng hi sinh bản thân mình vì nền độc lập, tự do dân tộc, họ xứng đáng là niềm tự hào của Họ Dương, là tấm gương để tôi cùng toàn bộ các thế hệ sau của Họ Dương phấn đấu phát huy những truyền thống quý báu đó vào công cuộc học tập, lập thân lập nghiệp, xây dựng đất nước. Là sinh viên – một trong những chủ nhân tương lai của đất nước, tôi luôn ngưỡng mộ tấm lòng và quá trình hoạt động cách mạng của ông Dương Đức Hiền – phụ trách Tổng hội sinh viên, lãnh đạo nhóm sinh viên yêu nước của Đại học Đông Dương khi còn là sinh viên luật, sau này ông là Bộ trưởng Bộ Thanh niên trong Chính phủ cách mạng lâm thời, và Chính phủ liên hiệp lâm thời nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà.

Ông Dương Đức Hiền sinh năm 1916 ở xã Kim Sơn, huyện Gia Lâm, tỉnh Bắc Ninh (nay thuộc Thủ đô Hà Nội). Ông là một nhà hoạt động chính trị Việt Nam. Ông là người sáng lập và là Tổng bí thư đầu tiên của Đảng Dân chủ Việt Nam.

Trải dài quãng đường lịch sử, chúng ta như có thể nhìn lại người sinh viên luật hoạt bát, sôi nổi, nhiệt tình tham gia và xúc tiến các hoạt động yêu nước của sinh viên, học sinh những năm 1940. Ông Dương Đức Hiền vào học Trường đại học Luật Đông Dương năm 1937, tốt nghiệp năm 1940, nhưng ông không ra làm việc với chính quyền Pháp thực dân thuộc địa mà ở lại trường với tư cách sinh viên cao học để tiếp tục hoạt động trong giới sinh viên. Trong hai năm học (1942 – 1944), ông Dương Đức Hiền chính thức trở thành người Hội trưởng có tiếng của Tổng hội Sinh viên Đông Dương.

Tổng hội Sinh viên và ông Dương Đức Hiền đã tổ chức cho thanh niên Việt Nam và các bạn sinh viên đi về thăm các di tích lịch sử – hiện thân của các cuộc đấu tranh dựng nước và giữ nước của dân tộc Việt Nam, từ đó dần khơi dậy lòng yêu nước và ý chí quyết tâm chống lại thực dân của giới trẻ lúc bấy giờ. Bên cạnh đó, ông Dương Đức Hiền cũng là người đề xướng cho Tổng hội Sinh viên Đông Dương mở nhiều cuộc nói chuyện, thảo luận nhằm nâng cao trình độ hiểu biết về lịch sử, văn hóa cho các bạn sinh viên Đông Dương nói riêng và toàn thể thanh niên trí thức cả nước Việt Nam nói chung.

Đầu năm 1944, với vai trò Luật gia, ông Dương Đức Hiền cùng ông Cù Huy Cận (kỹ sư canh nông), ông Huỳnh Bá Nhung (bác sĩ), Nguyễn Dương Hồng cùng một số sinh viên ở Bắc Kỳ, được sự giúp đỡ của Đảng và Mặt trận Việt Minh, ngày 30/06/1944, tại làng Thanh Xuân (trên đường Hà Nội – Hà Đông) đã thành lập Việt Nam Dân chủ Đảng – sau đổi là Đảng Dân chủ Việt Nam. Cuộc họp đã thông qua Chánh cương, Điều lệ và vạch ra tôn chỉ, mục đích của Đảng là đấu tranh cho “dân tộc độc lập, dân quyền tự do, dân sinh hạnh phúc”. Tại đây, Hội nghị đã cử ông Dương Đức Hiền làm Tổng Thư ký. Đến tháng 7/1944, Đảng Dân chủ Việt Nam gia nhập Mặt trận Việt Minh. Có thể nói, ông Dương Đức Hiền đã có những đóng góp to lớn trong việc mở rộng quy mô của Mặt trận Việt Minh.

Ngày 16/8/1945, Đại hội Quốc dân khai mạc với sự có mặt của hơn 60 đại biểu Trung – Nam – Bắc, các đảng phái, tôn giáo và toàn thể nhân dân. Tại đây, ông Dương Đức Hiền đã được bầu là một trong năm người thuộc Ban thường trực Ủy ban giải phóng dân tộc, những người khác bao gồm: Hồ Chí Minh, Trần Huy Liệu, Phạm Văn Đồng, Nguyễn Lương Bằng.

Ngày 27/8/1945, Ủy ban Dân tộc giải phóng triệu tập một cuộc họp các thành viên. Trong cuộc họp này, theo đề nghị của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Ủy ban dân tộc giải phóng Việt Nam do Đại hội Quốc dân Tân Trào bầu ra được cải tổ thành Chính phủ cách mạng lâm thời, nhằm đoàn kết rộng rãi các tầng lớp nhân dân, các đảng phái yêu nước và những nhân sĩ tiến bộ. Tại đây, ông Dương Đức Hiền được giữ chức Bộ trưởng Bộ Thanh niên.

Ngoài là một nhà trí thức yêu nước, cống hiến toàn bộ công sức và tuổi thanh xuân của mình cho công cuộc giải phóng dân tộc, đất nước, ông Dương Đức Hiền còn là một người chồng, một người cha vĩ đại với trái tim tràn đầy tình yêu thương.

Vợ ông Dương Đức Hiền là bà Thanh Thuỷ, chính vì ngành luật mà ông bà có cơ hội gặp nhau rồi bén duyên vợ chồng. Họ sinh được hai người con là Dương Đức Hồng và Dương Thị Thanh Mai.

Hạnh phúc chẳng đầy gang, ông Dương Đức Hiền đã ốm nặng và ra đi ngày 19/2/1963 khi vừa tròn 47 tuổi, để lại hai đứa con thơ và người người vợ hết mực yêu thương. Mặc dù ông không còn nữa nhưng gia đình bé nhỏ của ông luôn được tổ chức và mọi người xung quanh đùm bọc, chăm sóc hết lòng như cái cách mà ông cống hiến cho Đảng và Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà.

Hai người con của ông Hiền vô cùng thành đạt: người con cả là PGS.TS Dương Đức Hồng – nguyên Trưởng phòng Đào tạo Đại học Bách khoa Hà Nội và con gái út là Tiến sĩ Dương Thị Thanh Mai – nguyên Viện trưởng Viện Pháp lý (Bộ Tư pháp). Hai người con của ông Dương Đức Hiền đều mang trên mình đầy đủ cả vẻ đẹp tinh thần lẫn tài hoa, trí tuệ của ông. Họ noi gương ông, cũng chính họ lại là tấm gương sáng cho bao thế hệ trẻ sau này noi theo.

Để ghi nhận những công lao to lớn của ông trong sự nghiệp cách mạng giành lấy quyền độc lập, tự do cho dân tộc, Nhà nước đã tổ chức an táng ông tại nghĩa trang Mai Dịch – Hà Nội theo nghi thức cấp Nhà nước. Ngày 26/11/2001, Chủ tịch nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam Trần Đức Lương đã ký quyết định truy tặng ông Huân Chương Hồ Chí Minh; ngày 31/10/2006, Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết đã ký quyết định truy tặng ông Huân chương Đại đoàn kết Dân tộc. Không những vậy, tên ông còn được vinh danh và lưu truyền mãi về sau bởi những con đường ngút ngàn mang tên ông tại Thành phố Hồ Chí Minh và Đà Nẵng.

Mùa hạ, mùa nắng, mùa xa vắng. Khi mà tiếng ve kêu râm ran trên cành phượng đỏ trong cái không khí khô hanh của Thủ đô Hà Nội ngay lúc này, tôi bỗng chợt nhớ về quá khứ hào hùng, ác liệt mà dân tộc Việt Nam đã trải qua. Có thể tôi chỉ được đọc, chỉ được nghe, chỉ được ngắm nhìn quá khứ vang dội ấy trong sách, báo, trong những cuốn tư liệu phim ngắn ngủi, nhưng những con người, những trái tim, những tinh thần thép của dân tộc Việt Nam vẫn sống mãi trong lòng mỗi chúng ta – mỗi con người Việt Nam.

Thời gian vẫn cứ trôi, và chúng ta – những người con của Họ Dương Việt Nam vẫn đang ngày ngày trau dồi bản thân, phát triển năng lực xã hội nhưng cũng không quên gìn giữ một tinh thần yêu nước, một trái tim quả cảm bảo vệ chính nghĩa, nâng cao truyền thống yêu nước ngay khi còn ngồi ở trên ghế nhà trường. Hãy nhớ lấy lời Bác Hồ dạy thanh niên Việt Nam:

“Không có việc gì khó

                                                Chỉ sợ lòng không bền

                                                Đào núi và lấp biển

                                                Quyết chí ắt làm nên…”

Lại nói đến người thanh niên một thời Dương Đức Hiền, trong tâm trí tôi bỗng nảy ra đôi ba câu thơ:

                             Nhớ người thanh niên của Trường Luật Đông Dương

                             Chân thành thôi mà làm gương bao tầng lớp

                             Tôi với bạn, từng lớp lại từng lớp

                             Có ai sánh bằng tia chớp ấy hay không?

                             Tia chớp ấy sáng cả vùng trời rộng

                             Tưởng mênh mông sao quá đỗi diệu kỳ

                             Cho chúng ta niềm tin trong mỗi buổi chia ly

                             Chẳng còn sợ chi để tiến lên phía trước.

                             Có lẽ chúng ta chỉ cần đi từng bước

                             Từng bước thôi để ôm trọn Việt Nam

                             Việt Nam ngày nay không còn là màu xám

                             Mà là màu tươi sáng bởi thanh niên.

Tôi tin rằng, Họ Dương Việt Nam sẽ ngày càng phát triển, ngày càng tạo nên những nhân tài cho đất nước, tạo nên những người thanh niên cao cả như ông Dương Đức Hiền. Đó chính là nền móng để xây dựng sự yên bình bền vững cho Tổ quốc Việt Nam thân yêu.

Dương Thị Chuyên

Câu lạc bộ Thanh niên Họ Dương tỉnh Hải Dương