VỀ CUỐN GIA PHẢ HỌ DƯƠNG Ở XÃ LĂNG THÀNH – NGHỆ AN (phần 1)

          Vào trung tuần tháng 10 năm 2019 giữa những ngày đang khẩn trương chuẩn bị cho Lễ khánh thành Đền Dương Tướng Công – Đền thờ Nam Bang Đại tướng Dương Thanh tại làng Văn Lang, xã Hưng Phúc, huyện Hưng Nguyên – Nghệ An và Hội thảo Quốc gia về Dương Thanh dự định tổ chức vào ngày 9 tháng 11 năm 2019 tại thành phố Vinh, Ban Nghiên cứu lịch sử được Thường trực Hội đồng Họ Dương Việt Nam phân công trả lời bức thư của ông Dương Hữu Thùy quê Nghệ An, sống tại thành phố Hải Phòng, gửi ông Dương Công Minh – Chủ tịch Hội đồng Họ Dương Việt Nam, nêu vấn đề về nơi thờ cúng và gia phả dòng họ Viễn Tổ Dương Thanh. Thư có đoạn viết:

“Hiện nay, người thờ cúng và giữ gia phả cụ Dương Thanh (Dương Tướng Công) là ông Dương Công Phán và vợ là Thái Thị Ái, ở xóm 10, xã Lăng Thành, huyện Yên Thành, Nghệ An, nhưng gia đình không hay biết gì về việc Họ Dương Việt Nam xây dựng đền thờ cụ Dương Thanh… Gia đình từ xưa vẫn cúng giỗ Cụ vào ngày 15 tháng 5… ”.

Liên hệ với gia đình ông Phán và ông Nguyễn Bá Hùng Bí thư Đảng bộ xã Lăng Thành, chúng tôi biết thêm: Lăng Thành ngày xưa có tên là Quỳ Lăng, là Lỵ sở Châu Hoan thời nhà Đường đô hộ nước ta (627 – 980). Hiện ở Lăng Thành có di tích từ thời nhà Đường, liên quan đến hoạt động của nghĩa quân Dương Thanh… Nhà thờ họ Dương ở xóm 10 ông Dương Công Phán thờ cúng có gia phả cổ viết bằng chữ Hán, kiếm cổ, sắc phong, mũ quan…

Những điều nêu trên cho thấy: Dòng Họ Dương ở đây luôn nghĩ rằng cụ Tổ thờ ở nhà thờ Họ là Tướng Dương Thanh đánh giặc nhà Đường thời xưa. Lăng Thành là Lỵ sở Châu Hoan thì thời Dương Thanh làm quan Thứ sử, hẳn cụ phải đóng ở đây. Và như thế, cho dù bị tru di, nhưng con cháu cụ có thể vẫn có người thoát được, tránh trú ở nơi này nơi khác, khi giặc lui thì trở về nơi tổ tiên gắn bó sinh sống, phát triển và lập nơi thờ cúng Tổ Tiên lưu truyền cho đến ngày nay.

Nếu đúng như vậy, thì Hồng Phúc đã đến với con cháu Họ Dương Việt Nam!

Tâm linh như mách bảo: Phải chăng, Viễn Tổ Dương Thanh “sống khôn, chết thiêng” linh báo cho con cháu Họ Dương thời nay về tung tích của mình trên đất này, sau hơn một nghìn năm không ai thờ cúng, nay con cháu quây quần, xây dựng Đền thờ để cho linh hồn có nơi trú ngụ?!

Để làm rõ vấn đề, chúng tôi liên hệ mượn gia phả Họ Dương Lăng Thành tìm hiểu. Được sự phối hợp của Hội đồng Họ Dương tỉnh Nghệ An, Hội đồng Họ Dương huyện Yên Thành và Họ Dương xã Lăng Thành, ngày 9 tháng 11 năm 2019, đúng ngày Lễ khánh thành Đền Dương Tướng Công – Dương Thanh, tại làng Văn Lang, chúng tôi được ông Dương Công Hoạt – Chủ tịch Hội đồng Họ Dương tỉnh Nghệ An trao cho chúng tôi cuốn gia phả Họ Dương mong đợi do ông Dương Văn Giáp – Chủ tịch Hội đồng Họ Dương huyện Yên Thành chuyển tới, gồm 40 trang chữ Hán.

Sau đây chúng tôi trân trọng giới thiệu tóm tắt nội dung cuốn gia phả đến bà con Dòng tộc, nhằm cùng mọi người hiểu thêm tấm gương giúp nước lo dân của người họ Dương thời xưa, truyền thống tôn kính Tổ Tiên, uống nước nhớ nguồn, ý thức giữ gìn nề nếp gia phong của người Họ Dương Châu Hoan xưa, xứ Nghệ ngày nay.

A. KHÁI QUÁT

          Cuốn gia phả này do con cháu Họ Dương thôn Võ Kỳ, xã Giai Lạc, huyện Yên Thành, Nghệ An lập ngày 15 tháng Giêng năm Thành Thái 17 (1905), gồm 40 trang viết chữ Hán (số thứ tự trang do chúng tôi ghi).

          Tên gia phả: 楊 族 譜 志

Phiên âm:     Dương tộc phả chí

Nghĩa:         Ghi phả họ Dương thờ cúng

Trang mở đầu ghi lời ca ngợi công đức ông Tổ Dương Tướng Công, tên húy là Dương Công Truyền, như sau:

生	前	功	在	千	戈	會
死	後	名	垂	俎	豆	間
継	世	尊	肇	黎	至	阮
歴	朝	敕	誥	祖	而	神

Phiên âm:   Sinh tiền công tại thiên qua hội

Tử hậu danh thùy trở đậu gian

Kế thế tôn triệu Lê chí Nguyễn

Lịch triều sắc cáo Tổ nhi Thần.

Dịch nghĩa: Sống lập công trên bao trận đánh

Chết lưu danh thờ cúng nhà nhà.

Đời nối đời từ Lê chí Nguyễn

Các triều đại đều tôn Tổ là Thần.

Tiếp theo sau là những phần chính của nội dung gia phả, chúng tôi lần lượt trình bày tóm tắt.

B. NỘI DUNG GIA PHẢ

I – Sắc chỉ triều Lê (bản sao) năm Cảnh Hưng – 36, đời vua Lê Hiển Tông (1775), gồm 71 chữ Hán.

景	郎	東	所	在	敕
興	楊	城	使	本	旨
叁	功	縣	戢	镇	准
拾	傳	安	楊	以	東
陸	欽	樂	功	給	城
年	此	社	傳	軍	縣
拾		安	准	粮	安
月		緣	此	已	樂
拾		屯	今	經	社
貳		田	本	旨	薦
日		所	部	准	㳟
		𧥾	奉	應	進
		將	跧	副	粟
		仕			子

Phiên âm:

Sắc chỉ chuẩn Đông Thành huyện An Lạc xã Tiến cung tiến túc tử

Tại bản trấn dĩ cấp quân lương. Dĩ kinh chỉ chuẩn ứng phó

Sở sử tập Dương Công Truyền chuẩn thử. Kim bản Bộ phụng thuyên

Đông Thành huyện, An Lạc xã, An Duyên đồn điền sở

Thức tướng sĩ lang Dương Công Truyền. Khâm thử!

Cảnh Hưng tam thập lục niên thập nguyệt thập nhị nhật.

Tạm dịch:

          Lệnh chỉ xác nhận có việc xã An Lạc huyện Đông Thành được huy động  cung tiến thóc gạo tại bản trấn phục vụ cung cấp quân lương. Việc này ở địa phương được giao cho Dương Công Truyền đảm nhiệm. Nay bản Bộ (Binh) y lệnh bề trên xét khen thưởng công cho Đồn điền An Duyên, xã An Lạc, huyện Đông Thành, nơi gắn bó với tướng Dương Công Truyền.

Kính thay!

Cảnh Hưng năm thứ 36, ngày 12 tháng 10 (1775).

II – Văn tế do Hào lý thôn Võ Kỳ soạn năm Thành Thái thứ 16, ngày 10 tháng 2 (1904), gồm 181 chữ Hán.

         Tóm tắt như sau:

		成	民	後	衞	緣	演
		泰	思	承	故	民	州
		拾	功	本	黎	村	府
		陸	德	社	初	奉	安
		年	立	尚	楊	事	城
		弍	祠	書	公	本	縣
		月	奉	陳	開	境	觀
		初	祀	相	拓	開	化
		拾	受	公	崧	基	總
		日	其	撫	林	楊	偕
			萬	集	墾	相	樂
			令	武	徴	公	社
			拜	旗	田	之	武
				成	土	神	旗
鄉	鄉	里		一	建	原	村
豪	豪	長		村	邑	前	豪
胡	阮	楊			立	安	里
字	字	搏			民	樂	等
記	記						叩

Phiên âm:

Diễn Châu phủ An Thành huyện Quan Hóa tổng Giai Lạc xã Võ Kỳ thôn Hào lý đẳng khấu.

Duyên dân thôn phụng sự bản cảnh khai cơ Dương Tướng Công chi Thần nguyên tiền An Lạc vệ cố Lê Sơ Dương Công khai thác tung lâm khẩn trưng điền thổ kiến ấp lập dân.

Hậu thừa bản xã Thượng Thư Trần Tướng Công phủ tập Võ Kỳ thành nhất thôn. Dân tư công đức lập từ phụng tự, thụ kỳ vạn linh bái.

Thành Thái thập lục niên nhị nguyệt sơ thập nhật.

Lý trưởng Dương Bác

Hương hào Nguyễn Tự      ký

Hương hào Hồ Tự              ký

Nghĩa:

Hào lý thôn Võ Kỳ, tổng Giai Lạc, huyện An Thành, phủ Diễn Châu cùng cúi đầu kính lạy Tôn Thần.

Duyên dân bản thôn được thờ cúng Bản cảnh khai cơ Dương Tướng Công tôn thần, do tích từ xưa An Lạc có quan Dương Công bảo vệ triều Lê Sơ, đã có công khai phá đất hoang, mở mang làng xã, ruộng đồng cho dân sinh sống.

Thời sau tại bản xã Thượng thư Trần Tướng Công phủ dụ dân Võ Kỳ hợp lại thành một thôn. Dân nhớ ơn công đức lập đền thờ cúng, chăm lo lễ bái.

Võ Kỳ, ngày mùng 10 tháng 02 năm Thành Thái 16 (1904)

Lý trưởng Dương Bác, cùng Hương hào Nguyễn Tự, Hương hào Hồ Tự ký tên.

(Còn nữa)

Bài viết: Dương Văn Đảm

                                                                   Ảnh: Dương Việt Hòa