Danh thần tiến sĩ Dương Chấp Trung

        Hà Tĩnh là một tỉnh nằm trên dải đất miền Trung, con người Hà Tĩnh nổi tiếng với truyền thống yêu nước, khoa bảng, đóng góp nhiều vào công cuộc đấu tranh giữ nước của dân tộc.

        Cộng đồng Họ Dương Hà Tĩnh có khoảng 25.000 nhân khẩu sinh sống ở 13/13 huyện, thị.. Là Hội đồng được thành lập sớm nhất cả nước do các Cụ lão thành của Họ Dương Việt Nam tập trung chỉ đạo thành lập năm 1991 để ngày 22/3/1992 Ban liên lạc Họ Dương Việt Nam chính thức được thành lập tại số nhà 48- Nguyễn Thái Học- Tp Hà Nội. Cụ Dương Xuân Thâu là tiền bối có công xây dựng Ban liên lạc Họ Dương Việt Nam và Họ Dương Hà Tĩnh. Đến nay, Hội đồng Họ Dương tỉnh Hà Tĩnh hoàn thành 13/13, đạt 100 % Hội đồng Họ Dương cấp huyện, đã thành lập 180 Hội đồng Họ Dương cấp cơ sở và xây dựng 164 nhà thờ các chi họ. Đặc biệt là công trình xây dựng Đền thờ Danh thần tiến sĩ Dương Chấp Trung. Dương Chấp Trung (1414 – 1469) quê ở làng Văn Thai, xã Sài Xuyên, Tổng Lạc Xuyên huyện Kỳ Hoa, nay là xã Cẩm Minh, huyện Cẩm Xuyên, tỉnh Hà Tĩnh. Ông là con của võ tướng Dương Công Cứ – Tiến Sỹ võ (Tạo sỹ) được Vua ban Tráng hiến Đại vương Bàn thạch hầu, cai quản quân Cấm vệ của Triều đình nhà Lê.       

        Lúc còn nhỏ, Dương Chấp Trung theo cha ăn học ở kinh thành và nổi tiếng là người thông minh văn hay, võ giỏi, khôi ngô tuấn tú, được Hoàng thân nhà Lê yêu mến cho vào hầu Lê Nhân Tông ở cung Tiên đế khi vua còn nhỏ.

        Khoa thi Mậu Thìn niên hiệu Thái Hòa 6 năm 1448 đời Lê Nhân Tông, ông thi đậu Đệ nhị giáp Tiến Sỹ (Hoàng Giáp). Sau khi thi đậu, ông được Vua ban giữ chức Tham chính thừa tuyên sứ, đại lý tự khanh, sau khi Lê Nhân Tông qua đời do Lê Nghi Dân sát hại để giành ngôi. Dưới thời Lê Thánh Tông, ông được thăng chức Đại lý tự khanh, thăng Hữu thị lang bộ hình,thăng Tả Thị lang. Ông là người được vua và triều đình nhà Lê yêu mến và kính trọng.

        Khoa thi Kỷ Sửu niên hiệu Quang Thuận (1469) do Vua chủ trì, thân hành ra văn sách hỏi về đạo trị nước để chọn hiền tài. Ông được vua chọn làm Giám thí khoa thi Hội, lúc này ông đang dự cương vị Hình bộ Hữu thị lang, sau được thăng Tả thị lang. Ông là người thông minh cương trực thẳng thắn có nhiều đóng góp với triều đình, thường xuyên ở bên cạnh Vua làm tham chính được Vua tin yêu. Ông có tên tại bia số 02 ,hàng thứ 07 ở Quốc Tử Giám, Hà Nội.

Đền thờ Danh thân Tiến sỹ Dương Chấp Trung

        Để tưởng nhớ công lao của ông đối với quê hương, đất nước và với Dòng tộc – một tấm gương tiêu biểu hiếu học – khoa bảng.

         Năm 2012, Hội đồng Họ Dương tỉnh Hà Tĩnh phát động con cháu công đức xây dựng lại Đền thờ, xứng đáng là Danh thần tiến sĩ và là nơi hội tụ con cháu – thờ tự ông. Hưởng ứng cuộc vận động của Hội đồng Họ Dương Hà Tĩnh, Hội động Họ Dương, các CLB DN – DN Họ Dương các địa phương đã tích cực công đức, đóng góp để xây dựng đến nay Đền thờ vị Danh thần Hoàng Giáp Tiến sĩ đã hoàn thành và được công nhận là Di tích lịch sử – văn hóa cấp tỉnh.

        Lễ khánh thành sẽ được tổ chức vào ngày 15/07/2017 tại Cẩm Minh, Cẩm Xuyên, Hà Tĩnh – quê hương ông.

                                                                                Bắc Ninh, tháng 7 năm 2017

                                                                                      Ths. Dương Đức Quảng