Khai mạc trưng bày chuyên đề “Dương Văn Học – Người kể chuyện bằng rối”

Chiều 12/11, tại Bảo tàng Hà Nội  Trung tâm điều phối các hoạt động sáng tạo Hà Nội tổ chức khai mạc trưng bày chuyên đề “Dương Văn Học – Người kể chuyện bằng rối”, tôn vinh nghệ thuật rối độc diễn do nghệ sĩ Dương Văn Học khởi xướng và phát triển. Hoạt động trưng bày nằm trong chuỗi sự kiện hưởng ứng Festival Thăng Long – Hà Nội 2025.

Trưng bày như một lời tri ân với người nghệ sĩ đã dành trọn cuộc đời để thổi hồn cho những con rối, đưa loại hình sân khấu dân gian vươn tới chiều sâu triết lý và thi vị.

Sinh năm 1942 tại phố Hàng Bạc (Hà Nội), nghệ sĩ Dương Văn Học khởi đầu sự nghiệp với nghề biên đạo múa, trước khi gắn bó trọn đời với nghệ thuật rối. Từ một biên kịch và đạo diễn, ông bước lên sân khấu để trực tiếp biểu diễn rối độc diễn, kể chuyện bằng những con rối nhỏ bé nhưng đầy sức biểu cảm. Những tiết mục như Thuyền trên sông, Cái chết của con thiên nga, Kéo vật cuộc đời, Cô gái hay nhện… đã khẳng định tài năng và cá tính sáng tạo riêng biệt của ông, đồng thời mở rộng ngôn ngữ biểu đạt của nghệ thuật rối, biến loại hình dân gian thành sân khấu triết lý và đậm chất thơ.

Dấu mốc quan trọng trong sự nghiệp của ông là Liên hoan Múa rối toàn quốc năm 1994, khi ông giành Huy chương Vàng ở cả ba hạng mục: nghệ sĩ độc diễn, tác giả và đạo diễn. Thành công ấy đã đưa ông cùng nghệ thuật rối độc diễn Việt Nam ra thế giới. Từ đó đến nay, ông đã biểu diễn tại 45 quốc gia, nhận nhiều giải thưởng trong nước và quốc tế, góp phần đưa hình ảnh nghệ thuật rối Việt Nam lan tỏa đến bạn bè năm châu, như một minh chứng cho sức sống mạnh mẽ và khả năng giao lưu, thích ứng của loại hình nghệ thuật truyền thống này trong thời đại mới.

Trong sự nghiệp của mình, nghệ sĩ Dương Văn Học đã dành trọn cuộc đời cho nghệ thuật rối, sáng tạo nên hình thức rối độc diễn – nơi nghệ sĩ một mình điều khiển, đối thoại và kể chuyện bằng rối.

Trưng bày chuyên đề “Dương Văn Học – Người kể chuyện bằng rối” giới thiệu tới công chúng hơn 30 tác phẩm và hiện vật tiêu biểu do nghệ sĩ Dương Văn Học hiến tặng cho Bảo tàng Hà Nội, trong đó có nhiều sáng tạo được gìn giữ từ Bảo tàng Nghệ thuật Rối độc diễn tại Nha Trang, nơi ông từng là Giám đốc. Đó là những sáng tạo vừa mang tính bảo tồn vừa mang tinh thần tiên phong, thể hiện mong muốn lưu giữ và lan tỏa giá trị của rối độc diễn đến công chúng. Ở đó, mỗi con rối trở thành “người kể chuyện”, khi thì hóm hỉnh, khi thì suy tư, khi lại triết lý phản chiếu cuộc sống qua đôi tay và tâm hồn người nghệ sĩ.

Giám đốc Bảo tàng Hà Nội Nguyễn Tiến Đà tặng hoa chúc mừng nghệ sĩ Dương Văn Học tại buổi khai mạc trưng bày.

Cắt băng khai mạc phòng trưng bày

Không gian trưng bày được chia thành bốn chủ đề: Rối kể chuyện văn hóa Việt, Rối kể chuyện thế giới, Rối kể chuyện muôn loài và Rối bóng như bốn chặng của hành trình sáng tạo. Trong mảng Rối kể chuyện văn hóa Việt, khán giả bắt gặp những hình ảnh thân thuộc của làng quê như kéo co, chơi đu, đấu vật,… những lát cắt dung dị trong cuộc sống. Những con rối trở thành “nhân vật sống”, vừa dí dỏm gần gũi, vừa thấm đẫm tinh thần lễ hội, gợi nhớ về ký ức làng quê, về sự đoàn kết cộng đồng và niềm vui của tuổi thơ.

Nghệ sĩ Dương Văn Học tại buổi tọa đàm

Bên cạnh phần trưng bày, chương trình còn giới thiệu video tư liệu về cuộc đời và sự nghiệp của nghệ sĩ Dương Văn Học, giúp công chúng hiểu rõ hơn hành trình sáng tạo đầy tâm huyết của ông. Trong khuôn khổ sự kiện, tại lễ khai mạc trưng bày, Bảo tàng Hà Nội tổ chức tọa đàm “Rối độc diễn – Cuộc đối thoại giữa chuyển động và biểu cảm”, tạo không gian giao lưu giữa nghệ sĩ, nhà nghiên cứu và khán giả, từ đó khơi mở nhiều góc nhìn mới về sự tiếp nối của nghệ thuật rối Việt Nam trong bối cảnh đương đại.

Một số hình ảnh buổi trưng bày 

Trưng bày chuyên đề “Dương Văn Học – người kể chuyện bằng rối” tại Bảo tàng Hà Nội đường Phạm Hùng  mở cửa đón khách đến hết ngày 30/11/ 2025

Dương Trang