Dương Văn Duy giúp Tương nếp truyền thống “lên đời”

Tương nếp Hồng Kỳ là sản phẩm của HTX Dịch vụ nông nghiệp Hồng Kỳ (xã Úc Kỳ, huyện Phú Bình, tỉnh Thái Nguyên)  , do anh Dương Văn Duy làm Giám đốc được sản xuất theo phương thức truyền thống. Hiện, HTX đang xây dựng thương hiệu để nâng cao giá trị sản phẩm trên thị trường.

 Tương nếp Hồng Kỳ được sản xuất theo phương thức truyền thống

Năm 2020, HTX Dịch vụ nông nghiệp Hồng Kỳ (xã Úc Kỳ, huyện Phú Bình, tỉnh Thái Nguyên) được thành lập với 22 thành viên, do anh Dương Văn Duy làm Giám đốc.

Hiện nay, HTX có vùng nguyên liệu lúa nếp Thầu Dầu hơn 40ha sản xuất theo hướng hữu cơ và 10ha sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP. Bên cạnh đó, HTX còn liên kết với một số HTX trên địa bàn huyện Phú Bình để sản xuất lúa theo tiêu chuẩn chung mà HTX đề ra.

HTX Dịch vụ nông nghiệp Hồng Kỳ chuyên về sản xuất gạo nếp Thầu Dầu và tương được làm từ gạo nếp Thầu Dầu, trong đó nổi bật là sản phẩm tương nếp Hồng Kỳ.

Vùng trồng nguyên liệu lúa nếp Thầu Dầu của HTX Dịch vụ nông nghiệp Hồng Kỳ.

Anh Duy cho biết, gia đình anh đã làm tương nếp từ nhiều đời nay. Nối nghiệp truyền thống của gia đình, anh Duy tiếp tục duy trì và phát triển. Sản phẩm tương nếp Hồng Kỳ của HTX Dịch vụ nông nghiệp Hồng Kỳ được sản xuất thủ công theo phương thức truyền thống nên khác biệt với nhiều loại tương trên thị trường hiện nay.

Tương nếp Hồng Kỳ được sản xuất thủ công theo phương thức truyền thống.

Theo anh Duy, để cho ra được sản phẩm tương nếp ngon, việc sản xuất phải đảm bảo theo đúng quy trình. Đầu tiên là khâu lựa chọn nguyên liệu đỗ tương và gạo nếp Thầu Dầu. Gạo được lựa chọn là những hạt gạo trắng, ít bị gãy vỡ, còn đỗ tương được chọn phải là những hạt to, tròn và chắc.

Gạo làm tương là loại gạo nếp Thầu Dầu, một loại gạo đặc sản ở xã Úc Kỳ, huyện Phú Bình, tỉnh Thái Nguyên.

Sau khi lựa chọn nguyên liệu, đỗ được làm sạch, sấy và nghiền thành bột, rồi sau đó cho vào chum ngâm với nước sạch trong khoảng thời gian từ 12 – 15 ngày. Cần lưu ý, nếu ngâm quá lâu nước tương sẽ bị hỏng.

Trong quá trình ngâm nước đỗ, người làm tương sẽ căn thời gian để đồ xôi và ủ mốc cho phù hợp, đảm bảo mốc và nước tương cùng được ở một thời điểm nhất định. Thời gian ủ mốc phụ thuộc vào thời tiết và nhiệt độ, trung bình kéo dài từ 5 – 7 ngày.

Để nhận biết mốc đã được hay chưa, những người làm tương nếp có kinh nghiệm thường dựa vào việc cảm nhận bằng tay và quan sát bằng mắt. Nếu thấy mốc tơi và chuyển sang màu vàng hoa cau tức là lúc đó mốc đã được. Trong quá trình ủ mốc, cần đảm bảo nhiệt độ, độ ẩm thích hợp nếu không mốc rất dễ bị hỏng.

Thời gian ủ mốc phụ thuộc vào thời tiết và nhiệt độ, trung bình kéo dài từ 5 – 7 ngày.

Khi đã hoàn thành hai công đoạn nói trên, người làm tương sẽ trộn mốc cùng với muối, sau đó đổ hỗn hợp mốc vào chum nước tương đã ngâm trước đó để ủ từ 25 – 30 ngày tùy thuộc thời tiết. Trong thời gian đó, cứ 3 – 5 ngày lại quấy tương một lần để hỗn hợp hòa quyện vào nhau được đều và nhuyễn hơn. Thông thường vào mùa hè do thời tiết nắng nóng nên thời gian ủ tương nếp sẽ nhanh hơn so với mùa đông.

Khi tương nếp đã đạt thời gian theo quy định, người làm tương sẽ kiểm tra chất lượng và độ mặn nhạt của tương để có hướng điều chỉnh cho phù hợp. Vào những ngày thời tiết nồm ẩm, tương nếp rất dễ bị hỏng do độ ẩm cao, mốc tương rất khó lên đều.

Đặc trưng của sản phẩm tương nếp Hồng Kỳ là khi ăn có vị ngọt, mùi thơm của xôi nếp Thầu Dầu mà không giống với bất kỳ hương vị của loại tương nếp nào trên thị trường hiện nay.

Nâng tầm thương hiệu tương nếp Hồng Kỳ

Trung bình mỗi năm, HTX Dịch vụ nông nghiệp Hồng Kỳ sản xuất và bán ra thị trường từ 8.000 – 10.000 lít tương với giá bán dao động từ 40.000 – 45.000 đồng/lít. Hiện, sản phẩm tương nếp Hồng Kỳ của HTX đang có mặt tại một số cửa hàng nông sản sạch trên địa bàn TP.Hà Nội, Bắc Ninh, Bắc Giang…

HTX Dịch vụ nông nghiệp Hồng Kỳ sản xuất và bán ra thị trường từ 8.000 – 10.000 lít/năm. Ảnh: Hà Thanh

Năm 2022, sản phẩm tương nếp Hồng Kỳ của HTX Dịch vụ nông nghiệp Hồng Kỳ đã tham gia dự thi chương trình OCOP của tỉnh Thái Nguyên và đạt chứng nhận 3 sao. Năm 2023, sản phẩm tương nếp Hồng Kỳ được lựa chọn để tham gia chương trình bình chọn sản phẩm nông nghiệp tiêu biểu tỉnh Thái Nguyên.

Thông qua chương trình này, anh Dương Văn Duy mong muốn sản phẩm tương nếp Hồng kỳ của HTX được nhiều người biết đến và tin dùng, để sản phẩm này trở thành món gia vị xuất hiện thường xuyên trên mâm cơm của các gia đình.

Dương Hiên