Cuộc đời bình dị của một nàng dâu Họ Dương

“Tri ân tổ tiên” – một nét đẹp truyền thống mang bản sắc văn hóa dân tộc Việt Nam nói chung, một đặc trưng không thể thiếu của dòng Họ Dương nói riêng.

Hằng năm, để phát huy nét đẹp ấy, Ban Thanh niên Họ Dương Việt Nam, Câu lạc bộ Thanh niên Họ Dương Việt Nam tổ chức chương trình “Tri ân tổ tiên” với mục đích lan tỏa cho thế hệ trẻ, thế hệ con cháu họ Dương về một đạo lý sâu sắc: “Uống nước nhớ nguồn”. Qua chương trình, các bạn trẻ cũng có cơ hội tìm hiểu về truyền thống văn hóa, lịch sử của dân tộc nói chung và Dòng tộc Họ Dương nói riêng. Từ đó, bồi đắp tinh thần yêu nước, tinh thần dân tộc, phấn đấu hết mình vì sự phát triển, sự tốt đẹp của đất nước và dòng họ của mình.

Là một người con Họ Dương, tôi luôn ý thức rõ được tầm quan trọng của truyền thống “Tri ân tổ tiên”, ý thức được cội nguồn sinh ra mình. Bởi vậy, tôi luôn dành tấm lòng biết ơn, trân trọng và tự hào về thế hệ tổ tiên đã sinh ra mình, về những thế hệ cha anh đi trước đã đóng góp công lao to lớn, gây dựng dòng Họ Dương lớn mạnh như ngày hôm nay. Tấm lòng ấy sẽ được thể hiện rõ nét qua một bài thơ ngắn do chính tôi sáng tác.

Bài thơ nhắc đến hình ảnh của một người mẹ tần tảo, lam lũ, một nàng dâu Họ Dương đích thực. Người mẹ đó chính là cụ tôi – cụ Nguyễn Thị Tý. Vốn sinh ra trong gia đình không được khá giả, bố mẹ lại mất sớm. Năm 15 tuổi, cái tuổi mà vốn bây giờ đang là độ tuổi đến trường, thì khi ấy cụ đã về nhà chồng. Từ đó, cụ chính thức trở thành một người con dâu của Họ Dương.

Lúc bấy giờ, hoàn cảnh khó khăn, gia đình lại cơ cực. Hằng ngày, cụ cùng mẹ chồng gánh từng gánh rau, gánh củi đi bộ từ nhà lên chợ huyện cách nhà 5 – 6km bán lấy tiền. Cụ làm đủ thứ nghề, chắt chiu từng đồng bạc để nuôi sống gia đình. Thế rồi, ngày qua ngày, cụ vẫn vất vả như vậy. Cụ mang thai những 9 lần, nhưng không may mắn chỉ 8 người con được ra đời.

Khi ấy, đất nước đang thời loạn lạc. Với tinh thần quê hương, yêu đất nước nên khi mới 17 tuổi, con trai lớn của cụ lên đường đi bộ đội. Sau đó, ông hy sinh nơi chiến trường khốc liệt. Không lâu sau, chồng cũng ốm, ngã bệnh rồi mất. Bỏ lại cụ một mình nuôi đàn con thơ. Từ đó, cụ thay chồng gánh vác hết mọi chuyện trong nhà, kể cả những công việc trong dòng họ, đóng góp một phần nhỏ sức lực và tinh thần để xây dựng, vun đắp cho gia đình, cho dòng họ ngày càng phát triển, ngày càng tốt đẹp hơn.

Không phải người mang trong mình dòng máu Họ Dương chính gốc nhưng có lẽ, trái tim cụ đã thuộc về Họ Dương. Với tôi, cụ là một nàng dâu Họ Dương đảm đang nhất, một người vợ chung thủy nhất, một người mẹ tần tảo nhất. Một đời, một kiếp, cụ gắn bó với gia đình, chăm lo cho các con, đảm đương mọi công việc từ lớn đến nhỏ trong gia đình, trong dòng họ. Cụ yêu thương các cháu hết mực, cụ chăm nom cho các con hết mức.

Những lúc rảnh rỗi, cụ thường kể cho tôi về cuộc đời của mình, về lịch sử của dòng họ, về những người họ hàng, những người anh em trong Họ Dương của mình. Cụ bảo: “Cháu Họ Dương phải biết sử Họ Dương”, để sau này khi cụ mất thì anh em hòa thuận, dòng họ đoàn kết.

Năm vừa rồi, cụ vừa tròn 90 xuân. Vốn có tình yêu thơ văn, lại được nghe ông nội ngâm thơ hàng ngày nên tôi đã nảy ra một ý định là sẽ viết một bài thơ dành tặng cụ để bày tỏ lòng biết ơn, mong sao cụ mãi khỏe mạnh và vui vẻ bên con cháu. Thế là tôi và ông nội cùng bàn bạc. Ông là người góp ý, còn tôi là người viết, cũng chính là người hoàn thành bài thơ. Mỗi ngày, mỗi ngày tích cóp từng chút một. Bài thơ cứ thế mà hoàn thành lúc nào cũng không hay.

Dưới đây là bài thơ mà tôi và ông nội viết để dành tặng cụ, mời mọi người cùng thưởng thức.

MẸ TÔI

Đi đó đây khắp bốn phương trời

Không ai vất vả giống mẹ tôi

Chín tháng mang thai, tám lần đẻ

Sinh các con thời kì bao cấp

Đông lạnh giá mẹ nằm u ấp

Nắng trưa hè mẹ võng tay đu

À ơi con ngủ cho ngon giấc

Để mẹ đi làm lấy điểm công

Điểm công ngày ấy vài lạng thóc

Lúa ngô khoai sắn, bữa qua ngày

Đông con vất vả, âu là thế

Bắt cua đi sớm, con vẫn ngủ

Chiều về xay lúa, gạo giã đêm

Tháng ba ngày dài, lo đứt bữa

Mẹ gặp người quen, lãi xin vay

Vay thì nặng lại, con có biết

Đau lòng mẹ lắm các con ơi!

Con hiểu cho mẹ, thiếu là thế.

 

Ngày tháng năm qua rồi lại đến

Nhiều khi con ốm, con xài chốc

Mẹ nhìn con đôi mắt thâm quầng

Mong sao con lớn nhanh khỏi bệnh

Dỗ em, đun bếp, mẹ đi làm

Đi làm mẹ cố, rồi ngã bệnh

Đau đầu, nhức khớp, lúc đau lưng

Các con nhìn mẹ, không dám khóc

Chỉ biết ngậm ngùi, nước mắt rơi

Mong sao mẹ khỏe, nhanh khỏi bệnh

Để lại đi làm lấy điểm công

Miếng ngon mẹ nhịn nhường con hết

Miễn sao con lớn mẹ vui lòng.

 

Thế rồi con lớn đi bộ đội

Chẳng đỡ đần mẹ, lại đi xa

Một tin ập đến đau lòng mẹ

Con lớn hi sinh, không trở lại

Nước mắt mẹ nhòe biết bao đêm

Biết là mất mát con mãi mãi

Mẹ buồn, gắng gượng nuôi các em

Thời gian cứ thế trôi qua nhanh

Một ngày bố bệnh, bố ra đi

Bỏ lại mẹ, con và các em

Sống lay lắt qua những ngày dài.

 

Ngày qua ngày, mẹ vẫn vất vả

Các con lớn hết không còn nhỏ

Dựng vợ gả chồng, sinh con ngoan

Lòng mẹ vui mừng, không tả xiết

Chỉ biết thầm cười với ước ao

Mong sao đến lúc, khi về già

Mẹ được quây quầy bên các con

Cháu chắt đầy nhà, không đếm xuể

An lòng, mẹ tĩnh dưỡng tuổi già.

 

Bài ca con viết bao giờ hết

Chỉ biết rằng công lao của mẹ:

Đêm sáng trời sao ai đếm được

Mênh mông biển rộng biển thái bình!

Dương Thị Kiều Oanh

(Bài đạt giải Nhì Cuộc thi viết “Câu chuyện Họ Dương tôi”)