Bà Dương Thị Tách Cựu thanh niên xung phong kể chuyện đào hồ

Những hồ nước như Giảng Võ, Hoàng Cầu, Xã Đàn… nhiều năm qua đã là một phần quan trọng trong cảnh quan đô thị của Hà Nội. Không chỉ mang đến không gian tươi mát, những “lá phổi xanh” này còn có tác dụng thoát nước, điều phối không khí trong lành. Nhưng có lẽ không nhiều người biết rằng, để có các hồ nước thật nên thơ này và in dấu qua bao thế hệ ở Thủ đô, những cựu thanh niên xung phong, bằng đôi tay trần, bàn chân đất, đã góp phần xây dựng nên…

Bà Dương Thị Tách ( áo xanh đứng thứ nhất ) cùng các cựu thanh niên xung phong thăm hồ Xã Đàn (quận Đống Đa).

Sẵn sàng, xung phong đảm nhận những nhiệm vụ mới

Hơn 50 năm về trước, Xí nghiệp xây dựng thanh niên Hà Nội (Tổng đội thanh niên xung phong xây dựng kinh tế Thủ đô), trực thuộc Thành đoàn Hà Nội được thành lập vào ngày 20-10-1970 theo quyết định của UBND thành phố Hà Nội. Xí nghiệp với nhiệm vụ tập hợp giáo dục, vận động thanh niên hăng hái rèn luyện, tích cực tham gia lao động sản xuất, phục vụ chiến đấu, khắc phục hậu quả chiến tranh: Làm đường, đào hồ, xây dựng cải tạo các công trình công cộng, xây dựng kiến thiết Thủ đô…

Niềm tự hào vẫn đong đầy như vừa mới hôm qua trong lòng bà Dương Thị Tách Tổng đội thanh niên xung phong xây dựng kinh tế Thủ đô. Bà  xúc động kể: “Tiếp nối các phong trào thanh niên tình nguyện của cả nước, đặc biệt là phong trào “Ba sẵn sàng” của thanh niên Hà Nội trong những năm kháng chiến chống Mỹ cứu nước, từ năm 1970 đến 1985, Xí nghiệp đã thu hút được hàng nghìn lượt thanh niên Hà Nội tham gia lao động trên các công trường đào hồ Giảng Võ, hồ Xã Đàn, hồ cá Đống Đa…”.

Ở tuổi 85, bà Dương Thị Tách vẫn nhớ rành mạch từng chi tiết những tháng ngày rời quê nhà ở xã Dương Quang, huyện Gia Lâm, tham gia thanh niên xung phong. “Đúng mồng 4 Tết năm 1967, tôi nhập ngũ vào Đội thanh niên xung phong chống Mỹ cứu nước N51. Thời đó, giặc Mỹ đánh phá ác liệt vào nhà ga, cầu đường, nhà máy, từ 5h chiều đến đêm, chúng tôi có nhiệm vụ đi lấp hố bom, hết ở Thanh Trì lại sang Đông Anh, Gia Lâm…”, bà Tách hồi tưởng.

Sau khi từ chiến trường trở về, thay vì tâm lý nghỉ ngơi, bà Tách hào hứng tham gia “mặt trận mới”. Cuối năm 1970, khi được giao nhiệm vụ tham gia xây dựng hồ Giảng Võ, bà Tách đang nuôi con nhỏ nên được phân công làm thủ kho, hai mẹ con ở lán trại của thanh niên xung phong gần khu vực hồ. “Trước đây, khi chưa xây dựng, các hồ Giảng Võ (quận Ba Đình), Trung Tự (nay là hồ Xã Đàn, quận Đống Đa) chỉ là bãi đất trống, cỏ mọc um tùm. Công trường xây dựng lúc bấy giờ huy động hàng nghìn thanh niên tham gia, chia làm nhiều đội. Cứ 2-3h sáng là tôi dậy phân phát dụng cụ lao động cho các tổ. Khi xây dựng hồ Giảng Võ gần xong, đầu năm 1972 thì tôi được điều chuyển về hồ Trung Tự và được giao nhiệm vụ là Đội trưởng Đội sản xuất tổng hợp, phụ trách 120 đội viên, nhiệm vụ của chúng tôi là đào hồ như thợ đấu”, bà Tách kể tiếp.

Tự hào là thanh niên xung phong

Giờ đây, những cựu thanh niên xung phong năm xưa đều đã lên ông, lên bà, tuổi đã cao, sức đã yếu. Mỗi buổi gặp mặt, họ cùng nhau ôn lại những kỷ niệm đầy tự hào được gói gọn trong những bức ảnh lưu giữ ký ức về một thời thanh xuân sôi nổi. Bà Dương Thị Tách về hưu năm 1991, tham gia làm tổ trưởng dân phố, công tác phụ nữ 13 năm ở địa phương. Đến lúc tuổi cao sức khỏe yếu, bà xin nghỉ. Trong căn nhà sát hồ Nam Đồng xanh mát, bà Tách phấn khởi chia sẻ: “Mỗi buổi chiều thấy người dân đi lại hóng mát, vui chơi quanh hồ, chúng tôi rất tự hào vì mình là thanh niên xung phong, đã góp phần nhỏ bé xây dựng nên”.

Hà Nội vào thu, từng hồ nước trong lòng thành phố như nên thơ hơn, thầm nhắc mỗi người dân về một thời gian lao và vất vả, để mãi tri ân biết bao thanh niên xung phong đã dệt nên bức tranh phong cảnh của Thủ đô trong lành, mát xanh hôm nay…

Bên cạnh việc xây dựng các hồ, thanh niên xung phong của Xí nghiệp xây dựng thanh niên Hà Nội còn tham gia bảo đảm giao thông tuyến đường Quốc lộ 6 khi máy bay Mỹ đánh phá và tham gia ứng cứu tại Bệnh viện Bạch Mai, khu phố Khâm Thiên trong trận “Điện Biên Phủ trên không năm 1972”; từ năm 1973 tham gia xây dựng các công trình trường học và nhà ở của Thủ đô… Ngoài thời gian lao động, đội viên thanh niên xung phong được học tập văn hóa, luyện tập quân sự, tham gia hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục, thể thao… Đặc biệt, các hoạt động, phong trào thi đua của Đoàn thanh niên xí nghiệp được đẩy mạnh, thu hút tập hợp đông đảo thanh niên. 98% thanh niên vinh dự được kết nạp Đoàn. Xí nghiệp được Thành đoàn đánh giá cao, vinh dự nhận Bằng khen của Thành đoàn, Trung ương Đoàn.

Xí nghiệp xây dựng thanh niên Hà Nội sau đổi tên thành Công ty Xây dựng thanh niên vào năm 1991 và năm 2003 chuyển về Tổng công ty đầu tư và phát triển nhà Hà Nội.

Dương Lãng