Lương y Dương Thị Hiến và những bài thuốc cổ phương của dân tộc Dao Ba Vì

Lương y Dương Thị Hiến ở thôn Yên Sơn, xã Ba ( huyện Ba Vì) Hà Nội không còn xa lạ với nhều bệnh nhân. Bà là một trong nhiều thầy thuốc mát tay đẩy lùi các bệnh mãn tính bằng thuốc nam cổ phương của dân tộc Dao Ba Vì nổi tiếng.

Nổi tiếng là một trong những thầy thuốc mát tay điều trị các bệnh mãn tính. Lương y Dương Thị Hiến chia sẻ: Tổ tiên người Dao tại huyện Ba Vì đã di cư đến vùng núi nơi đây từ thế kỷ thứ XIII, đến nay đã được 700 – 800 năm và từ đời này qua đời khác, người Dao chuyên sống bằng nghề hái lượm, trồng trọt, chế biến thuốc Nam làm từ các loại thảo dược phong phú của vùng rừng núi Ba Vì. Từ bé, bà đã theo chân mẹ vào rừng sâu hái thuốc, đã học cách chế biến các bài thuốc Nam nổi tiếng của dân tộc mình như thuốc tắm đẻ và tắm khỏe, thuốc chữa trị các bệnh xương khớp, phong tê thấp, viêm gan, hư thận, dạ dày, đại tràng, trĩ…

Do được kế thừa truyền thống làm thuốc từ gia đình, dòng họ và dân tộc mình, những người như lương y Dương Thị Hiến hiểu rõ từng lá cây ngọn cỏ, tác dụng chữa trị của chúng đối với từng loại bệnh. Tùy theo đặc điểm bệnh của từng người mà lương y có cách điều trị và kê thuốc phù hợp. Hiệu quả chữa trị rõ ràng qua việc nhiều người tưởng như không chữa khỏi, sau khi dùng thuốc của bà đã khỏi bệnh hoàn toàn. Điều đó mang lại niềm tin vào tài năng của người thầy thuốc và sự ưu việt trong lĩnh vực y học dân tộc của người Dao.

Bà cũng không ngại, ngay từ hồi còn nhỏ, bà đã theo chân mẹ vào rừng sâu hái thuốc và hiểu được tường tận công dụng của nhiều loại thảo dược. Lớn lên một chút, bà học được cách chế biến các bài thuốc nam nổi tiếng của dân tộc mình như: thuốc tắm lá đẻ và tắm khỏe, thuốc chữa trị các bệnh xương khớp, phong tê thấp, viêm gan, thận hư, trĩ, dạ dày… Mỗi bài thuốc lại gia giảm thêm vị khác nhau tùy vào tình trạng nặng nhẹ của người bệnh.

Các loại dược liệu sau khi được thu hái trên rừng về, làm sạch, thái nhỏ, phơi khô và bảo quản cẩn thận, tất cả các công đoạn công phu, tỉ mỉ, cần mẫn đều do tự tay lương y Dương Thị Hiến bào chế. Tùy theo điều kiện của đối tượng người bệnh như dạng thang, dạng viên hoàn, dạng thuốc nước. Trước khi kê đơn, bốc thuốc cho người bệnh, bà phải thăm khám cặn kẽ cho người bệnh, phát hiện nguồn cơn gây bệnh, chữa trị tận gốc. Với mỗi bệnh nhân lương y Hiến đều quan tâm như người nhà, đặc biệt những bệnh nhân khó khăn bà đều hỗ trợ tiền thuốc cho đến khi khỏi bệnh.

Không chỉ kế thừa những phương thức quý và tinh hoa trong nghề trị bệnh cứu người gia truyền của tổ tiên bao đời nay, lương y Dương Thị Hiến còn tích cực học hỏi, nghiên cứu tìm tòi những bài thuốc hay để chữa được nhiều loại bệnh bảo vệ sức khỏe, đem lại hạnh phúc cho mọi người, đặc biệt là người có hoàn cảnh khó khăn, để người nghèo xua tan đi nỗi lo âu mỗi khi bị bệnh. Bằng niềm say mê và khát vọng cứu người lương y Dương Thị Hiến đã không làm người bệnh thất vọng.

Để bảo tồn cây thuốc nam quý, gia đình bà đã phát triển vườn thuốc nam, từ trồng thuốc cho đến khâu chế biến bằng lò sấy. Theo kinh nghiệm được tích lũy từ đời này sang đời khác, thuốc thường được sắc uống hoặc tắm, ông bà đã nghiên cứu kết hợp nhiều loại thuốc khác nhau để làm cao thuốc hay cao lá thuận tiện sử dụng mà vẫn giữ được công dụng của thuốc. Theo truyền thống của người Dao, họ sẽ truyền nghề cho con gái, lương y Hiến cũng vậy, mong muốn sau này sẽ truyền nghề cho con gái của mình, bên cạnh đó bà còn muốn con dâu cũng được lĩnh hội các kiến thức làm thuốc gia truyền. Thế hệ này, tiếp nối thế hệ kia, nghề làm thuốc truyền thống của dân tộc Dao vì thế mà được bảo tồn và phát triển.

Hiện lương y Hiến đã truyền lại nghề cho con gái Triệu Thị Hồng, một thầy thuốc trẻ nhiệt huyết với nghề. Ngay từ nhỏ, thầy Hồng sớm bộc lộ tố chất của con nhà nòi. Lớn lên chị được mẹ cho theo học nhiều lớp đào tạo chuyên môn để nâng cao tay nghề. Không chỉ kế thừa những phương thức quý và tinh hoa trong nghề trị bệnh cứu người gia truyền của tổ tiên bao đời nay, thầy Hồng không ngừng tìm tòi các bài thuốc hay, học tập kinh nghiệm chữa bệnh của các thầy thuốc lão làng. Với phương châm chữa bệnh lấy Y Đức làm đầu, chữa cho bệnh nhân như người nhà, lương y Hiến và con gái đã đưa những bài thuốc nam cổ phương của gia đình đến với nhiều bệnh nhân trên khắp cả nước.

Nguồn: Đời sống và Pháp luật