Về Dương Xá thăm đền thờ Anh hùng dân tộc Dương Đình Nghệ

Dương Xá (nay là phường Thiệu Dương, TP. Thanh Hóa) là vùng đất cổ, có lịch sử phát triển lâu đời. Vùng đất huyền thoại ấy là nơi đặt đền thờ Tiết độ sứ Dương Đình Nghệ – Anh hùng dân tộc chống quân Nam Hán xâm lược.

Vốn là một hào trưởng đất Châu Ái, có lòng yêu nước thương dân, mến mộ khí tiết của họ Khúc (cha con Khúc Thừa Dụ, Khúc Thừa Hạo), Dương Đình Nghệ đã không ngần ngại phục vụ dưới trướng của Khúc Thừa Hạo và Khúc Thừa Mỹ.

Mùa thu năm 923 Vua Nam Hán (Lưu Nghiễm) sai kiện tướng Lý Khắc Chính đem quân đánh đất Giao Châu, bắt được Khúc Thừa Mỹ đem về. Sau nhà Nam Hán sai tướng Lý Tiến làm Thứ sử Giao Châu và Lý Khắc Chính trấn giữ La Thành, nhưng chúng chỉ kiểm soát được các vùng xung quanh Tống Bình, còn các miền khác, trong đó có Ái Châu vẫn thuộc quyền các hào trưởng địa phương do họ Khúc kiểm soát.

Tại Ái Châu, Án Dương Công, tên tự là Đình Nghệ, người xã Dương Xá, quận Ái Châu, là danh tướng của Khúc Hạo, trước nguy cơ nước ta bị quân Nam Hán xâm lươc, ông đã chiêu tập anh hùng, nghĩa sĩ trong châu, nuôi 3.000 quân, mong muốn giành lại quyền tự chủ cho dân tộc.

Bấy giờ, không chỉ ở đất Ái Châu, hào kiệt các châu trong nước cũng tìm về Dương Xá tụ nghĩa với Dương Đình Nghệ. Năm 931, Dương Đình Nghệ kéo quân vây đánh Lý Tiến, chiếm thành Đại La, mũi tấn công chủ lực do Ngô Quyền chỉ huy phối hợp các mũi tiến công khác do con trai Dương Đình Nghệ là Dương Tam Kha cùng Đinh Công Trứ nhanh chóng áp sát thành Đại La.

Thứ sử Lý Tiến vội cấp báo về Quảng Châu cầu cứu, vua Nam Hán sai Thừa chỉ Trần Bảo đem quân cứu viện. Viện binh chưa kịp sang, thành Đại La đã rơi vào tay Dương Đình Nghệ.

Tướng giặc Lý Khắc Chính bị giết tại trận, Lý Tiến vội phá vòng vây tháo chạy về nước, Dương Đình Nghệ chủ động đem quân phục kích những nơi hiểm yếu và tấn công các doanh trại của địch. Trước sự tấn công vũ bão của quân ta, quân Nam Hán hoàn toàn thất thủ, tướng Trần Bảo bị giết, lực lượng quân địch tan rã…

Tháng 7 năm 931, Dương Đình Nghệ lên cầm quyền và tự xung Tiết độ sứ, khôi phục nền tự chủ do cha con họ Khúc gây dựng nên. Ông đã cử các tướng lĩnh cai quản các châu trong cả nước, Đinh Công Trứ (cha Đinh Bộ Lĩnh) giữ chức Thứ sử Hoan Châu (Nghệ An). Ngô Quyền là con rể Dương Đình Nghệ giữ chức Thứ sử Châu Ái (Thanh Hóa) là đất căn bản của chính quyền họ Dương.

Kế tục sự nghiệp của họ Khúc được bảy năm, Dương Đình Nghệ bị một nha tướng tên Kiều Công Tiễn hãm hại để cướp quyền. Sau đó Kiều Công Tiễn đã thần phục nhà Nam Hán.

Năm 938, Vua Nam Hán sai con là Hoằng Thao đem quân xâm lược nước ta lần nữa, nhưng Ngô Quyền – con rể Dương Đình Nghệ đã tiến binh ra Bắc trị tội Kiều Công Tiễn và đánh bại quân Nam Hán trên sông Bạch Đằng lịch sử… Sau đại thắng, Ngô Quyền xưng vương và xây dựng nhà nước tự chủ, định đô ở Cổ Loa.

Tưởng nhớ công lao trời biển của ông, Nhân dân đã lập đền thờ, hương khói quanh năm. Đền thờ Anh hùng dân tộc Dương Đình Nghệ tại phường Thiệu Dương (TP. Thanh Hóa) được Nhà nước công nhận di tích lịch sử văn hóa cấp Quốc gia năm 1996. Tại đền thờ ông có câu đối: “Dưỡng tam thiên nghĩa sỹ, dĩ phục thù băng băng kinh khí/ Chưởng bát vạn hùng binh nhi xuất chiến lẫm lẫm uy danh”. Tạm dịch: “Nuôi ba ngàn nghĩa sĩ để phục thù bừng bừng khí dũng/ Cầm đầu tám vạn quân xuất trận lẫm lẫm uy danh”.

Nguồn: Chuyên trang Đời sống văn hóa – Báo Thanh Hóa