Điền dã tìm hiểu về Họ Dương đất Tổ – Việt Trì – Phú Thọ và những dấu tích lịch sử của Họ Dương thời Hùng Vương

Thực hiện Nghị quyết phiên họp Thường trực Hội đồng Họ Dương Việt Nam (HĐHDVN) ngày 3/11/2020, tích cực sửa chữa, bổ sung khẩn trương hoàn thành “Biên niên sự kiện và sử liệu” tập 1, ngày 10 – 11/11/2020, theo đề nghị của Ban biên soạn bộ sách “Lịch sử Họ Dương Việt Nam”, Ban nghiên cứu Lịch sử HĐHDVN kết hợp với Ban biên soạn bộ sách “Lịch sử Họ Dương Việt Nam” tổ chức điền dã tìm hiểu về họ Dương đất Tổ – Việt Trì, tỉnh Phú Thọ và những dấu tích lịch sử của họ Dương thời Hùng Vương dựng nước tại phường Bạch Hạc, Bến Gót, Đền Hùng và một số địa phương khác. Đoàn điền dã do ông Dương Văn Đảm – Phó Chủ tịch HĐHDVN, Trưởng Ban nghiên cứu Lịch sử làm trưởng đoàn cùng các thành viên: Tiến sĩ Khổng Đức Thiêm – Trưởng Ban biên soạn bộ sách Lịch sử họ Dương Việt Nam, Tiến sĩ Nguyễn Hữu Tâm – Thành viên Ban biên soạn, Thạc sĩ Dương Đức Quảng – Phó ban Nghiên cứu Lịch sử HDVN và ông Dương Việt Hòa – nhân viên Văn phòng HĐHDVN.

Cùng đi, trực tiếp hướng dẫn và làm việc với Đoàn về phía HĐHD tỉnh Phú Thọ có ông Dương Đức Phong – Chủ tịch, ông Dương Văn Sinh – Phó Chủ tịch và ông Dương Văn Lợi – Trưởng Ban Thông tin truyền thông. Đại diện HĐHD liên huyện Việt Trì – Lâm Thao có ông Dương Quốc Vấn – Chủ tịch, ông Dương Quang Hiệp – Phó Chủ tịch, kiêm Chủ tịch HĐHD phường Bạch Hạc. Đại diện cấp uỷ, chính quyền và các ban ngành, đoàn thể phường Bạch Hạc có ông Nguyễn Văn Thuần – Bí thư Đảng ủy, ông Nguyễn Mạnh Hà – Chủ tịch UBND và cụ Nguyễn Quang Bản – Chủ tịch Hội đồng tộc biểu làng Bạch Hạc – Tư vấn Ban quản lý di tích.

Sáng ngày 10/11/2020, sau lễ dâng hương Đoàn đã tiến hành tìm hiểu một số di tích tại phường Bạch Hạc nơi đóng đô của các Vua Hùng, nơi có đền Tam Giang thờ Trần Nhật Duật… Đoàn đã đến Bến Gót, chứng kiến dấu chân in trên tảng đá cổ (ở bờ nam sông Lô thuộc phường Bến Gót) tương truyền là dấu chân của Lạc Tướng Dương Minh Thắng từ Phong Châu được vua Hùng Vương thứ 6 cử về Vũ Ninh diệt giặc Ân…

Buổi chiều cùng ngày đoàn đến dâng hương tại đền Thiên Cổ tọa lạc tại xóm Thọ, khu Tám, xã Trưng Vương thành phố Việt Trì ngày nay, được xây dựng cách đây 2038 năm. Theo Ngọc phả nhà đền đây là đền thờ các thầy giáo đã dạy dỗ con cháu Vua Hùng, trong đó có thầy giáo Họ Dương là Dương Như Tồn, thời An Dương Vương. Bước vào đền ta thấy sáng lòa hai bức hoành phi lớn bằng chữ Việt cổ, bức trên cao ghi: Văn Minh Lạc Việt, bức dưới gần ban thờ ghi Đức Sáng Lĩnh Nam. Treo trên bốn cột lớn của đền là 04 vế đối bằng chữ Việt cổ, hai cột ngoài là 2 vế đối:

       “Ghi đức Thầy Cô muôn thuở còn lưu trời Nghĩa Lĩnh

      Danh thơm thiên cổ ngàn đời vẫn ngát đất Hương Lan”

Hai cột cái phía trong treo hai vế đối:

    “Đền thiêng nguồn sáng trời Nam

    Thắng tích dấu xưa Nghĩa Lĩnh”

Trên sân đền có hai cây táu cổ thụ, có niên đại hơn 2.000 năm được công nhận là “Cây di sản Việt Nam” cổ nhất.

Đền Thiên Cổ – dấu tích cơ sở giáo dục đầu tiên của người Việt cũng là nơi ghi nhớ công đức các thầy cô giáo đầu tiên của Việt Nam và là cội nguồn của nền giáo dục dân tộc. Hiện tại rất nhiều nhà trường và học sinh, sinh viên ở Phú Thọ coi đây là cụ tổ giáo dục và xin thi cử thành công đỗ đạt.

Ngày 11/11/2020 Đoàn đã đến dâng hương tại Đền Hùng trên núi Nghĩa Lĩnh để tìm hiểu những dấu tích về cụ Thượng Thượng Tổ Dương Minh Tiết và Dương Minh Thắng đã được chép trong “Dương tộc kỷ sử” bộ sử cổ nhất của HDVN. Tại đây đoàn đã được biết trên sườn núi Nghĩa Lĩnh còn có những ngôi mộ cổ – an táng những Lạc Hầu, Lạc Tướng của Vua Hùng (cần phải tiếp tục nghiên cứu làm sáng tỏ).

Buổi chiều cùng ngày Đoàn đã đến thăm và thắp hương tại đền Mẫu thờ bà Dương Thị Thuần Mỹ, con gái Tiết Độ sứ Dương Đình Nghệ, thân mẫu của sứ quân Kiều Công Thuận, tại khu Đoàn Kết, làng Trù Mật, xã Văn Lung, thị xã Phú Thọ. Tiếp sau đó Đoàn đến tìm hiểu nhà thờ Họ Dương tại Đào Thôn, xã Đào Xá, huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ, nơi đây theo ông Dương Mạnh Chiêm – Chủ tịch HĐHD huyện Thanh Thủy, trưởng họ – cho biết, bà con Họ Dương Đào Xá đang thờ cụ Dương Công Lễ – con thứ 3 của cụ Dương Cương Thiện từ cách đây 200 – 300 năm là cháu 3 đời của cụ Dương Phúc Tư đến nay là đời thứ 12, thờ tự trang nghiêm, đầy đủ.

Tạm biệt họ Dương đất Tổ, Đoàn điền dã chân thành cảm ơn sự giúp đỡ nhiệt tình và sự cộng đồng trách nhiệm của HĐHD tỉnh Phú Thọ, HĐHD liên huyện Việt Trì – Lâm Thao và HĐHD cơ sở Bạch Hạc, HĐHD xã Đào Xá, huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ. Đặc biệt xin chân thành cảm ơn ông Dương Đức Phong – Chủ tịch HĐHD tỉnh Phú Thọ đã nhiệt tình cộng tác giúp đỡ đoàn thật nhiệt tình chu đáo.

Bài viết: Dương Đức Quảng

Ảnh: Dương Việt Hòa