Xứng danh Kiện tướng chiến hào

Năm 1960, từ xã Quách Văn Phẩm, huyện Đầm Dơi, cô bé 13 tuổi Dương Thị Cẩm Vân đã lên đường đi theo cách mạng. Ban đầu chị làm giao liên, rồi hăng hái xin được vào du kích xã để được cầm súng giết giặc.

Mùa khô năm 1966, với Chiến dịch bao vây Chi khu Đầm Dơi, ta bủa vây từ 5 mũi với tổng chiều dài 20.000 m chiến hào và 300 hầm râu tôm. Dương Thị Cẩm Vân dẫn đầu mũi hướng Bắc.

Khi chiến hào đi qua những đoạn trống trải địch dễ phát hiện thì chị xung phong đào trước. Riêng chị đào hơn 1.500 m và 25 hầm râu tôm. Có lúc cao điểm, dưới làn mưa đạn của kẻ thù nhưng chị vẫn đào được hơn 50 m chỉ trong một đêm.

Có những hầm râu tôm áp sát đồn địch khoảng từ 50-70 m. Từ hầm râu tôm Dương Thị Cẩm Vân bắn tỉa “xuyên táo” 1 viên đạn diệt 2 tên địch.

Chị còn có 2 sáng kiến rất độc đáo góp phần tiêu diệt rất nhiều tên địch. Sáng kiến thứ nhất là dùng phân chuồng trộn với lá dá thắt con cúi, lợi dụng chiều gió để un khói độc vào đồn địch suốt 21 ngày đêm ròng rã, làm cho chúng cay mắt phải ra khỏi lô cốt và du kích ta mặc tình bắn tỉa.

Sáng kiến thứ hai là làm giàn thun ban đêm bắn lựu đạn vào tiền đồn khống chế không cho bọn lính ra khỏi đồn. Trong cao điểm 100 ngày đêm bao vây Chi khu Đầm Dơi, mặc dù địch đánh trả quyết liệt bằng máy bay ném bom, pháo liên tục vào trận địa ta ngày lẫn đêm nhưng với ý chí quyết tâm ta đã dũng cảm đẩy lùi và khống chế bọn lính đồn trú trong chi khu.

Năm 1966, tại Đại hội chiến sĩ thi đua quân khu, Dương Thị Cẩm Vân được phong tặng danh hiệu “Nữ kiện tướng chiến hào”. Năm 1968 chị được điều động về Đại đội Đoàn 195 Quân khu 9. Trong trận bom rải thảm của địch, chị đã hy sinh.

Trong cuộc đời hoạt động cách mạng tuy ngắn ngủi nhưng vô cùng anh dũng, Dương Thị Cẩm Vân tham gia 130 trận đánh, cùng đơn vị tiêu diệt và làm bị thương 150 tên địch, thu 120 súng. Riêng bản thân chị diệt 57 tên, bắt sống 8 tên và bắn rơi một máy bay.

Năm 2000 chị được Nhà nước truy tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân. Tên chị nay đã đi vào thơ ca và được đặt tên đường, tên trường học và công viên văn hóa.

Ảnh: Nữ kiện tướng chiến hào Dương Thị Cẩm Vân

Rạng ngời truyền thống anh hùng

Tượng đài nữ anh hùng Dương Thị Cẩm Vân được đúc bằng bê-tông vĩnh cửu, cao 6 m, do nhà điêu khắc, họa sĩ Lê Công Uẩn thực hiện. Phía sau tượng đài là cụm phù điêu khá hoành tráng khắc họa lại hình ảnh 2 sự kiện đấu tranh kiên cường của quân và dân Đầm Dơi trong thời kỳ chống Mỹ.

Mỗi bức phù điêu có chiều dài 12 m, cao 7 m. Bức thứ nhất thể hiện hình ảnh lực lượng du kích địa phương quân Đầm Dơi bao vây đánh lấn Chi khu Đầm Dơi vào mùa khô năm 1966.

Ảnh: Dương Thị Cẩm Vân (người thứ ba từ trái sang) cùng đồng đội đang trao đổi, học tập tại chiến hào năm 1966

Nhân vật tiêu biểu trên phù điêu là người nữ du kích gan dạ, dũng cảm Dương Thị Cẩm Vân bám chiến hào với biệt tài bắn tỉa xuyên táo. Bức phù điêu thứ hai là cuộc đấu tranh trực diện của đội quân tóc dài tại Chi khu Đầm Dơi năm 1961, hàng ngàn người như thác lũ tràn vào dinh quận, đả đảo Luật 10/59 áp bức, giết người vô tội, đòi công lý, khiến bọn địch vô cùng hoảng sợ, nổ súng áp đảo tinh thần quần chúng, dìm cuộc biểu tình trong biển máu. Thế nhưng, quần chúng tiếp tục hô to khẩu hiệu và xông lên dưới làn đạn của quân thù.

Ở bức phù điêu thứ hai này, nhân vật chính là Tô Thị Tẻ, người phụ nữ tay không dũng cảm lao lên chặn nòng súng dã man của quân thù đang bắn vào bà con đấu tranh đòi công lý.

Ảnh: Tượng đài Dương Thị Cẩm Vân tại Đầm Dơi – Cà Mau

Công trình tượng đài Dương Thị Cẩm Vân là biểu tượng sáng ngời tinh thần đấu tranh bất khuất của lực lượng du kích địa phương quân Đầm Dơi, mãi mãi là dấu son truyền thống rạng ngời của Đảng bộ và quân, dân Đầm Dơi. Công trình không chỉ có ý nghĩa làm đẹp cho quê hương Đầm Dơi mà còn góp phần quan trọng giáo dục truyền thống lịch sử cách mạng cho các thế hệ trẻ hôm nay và mai sau.

Kim Sơn – Cà Mau hai đơn vị kết nghĩa từ nhứng năm tổ quốc còn bị chia cắt. Dương Thị Cẩm Vân, người con gái Cà Mau lập chiến công làm nức lòng nhân dân Kim Sơn, dòng họ Dương Kim Sơn. Tự hào dòng họ có người con gái anh hùng. Ban văn sử họ Dương huyện Kim Sơn kính tặng họ Dương Cà Mau mấy vần thơ ca ngợi chị Dương Thị Cẩm Vân.

                      CA NGỢI NGƯỜI CON GÁI HỌ DƯƠNG: DƯƠNG THỊ CẨM VÂN

                                    (Anh hùng lực lượng vũ trang – quê Cà Mau)

Theo cách mạng, lúc mười ba tuổi,

Vào đoàn quân giải phóng quê nhà,

Vì nghĩa lớn, quyết xông pha,

Chống Mỹ, cứu nước, cứu nhà, cứu dân.

Làm giao liên, chị luôn cố gắng,

Dẫn quân đi đánh thắng kẻ thù,

Đào hào bao vây chi khu

Đầm Dơi, năm ấy kẻ thù còn kinh.

Đào hào dài hai mươi ngàn mét,

Cùng ba trăm hầm kép bủa vây.

Tránh làn đạn giặc dăng đầy

Phát đạn xuyên táo hai thây quân thù.

Dùng chiến thuật hoả công con cúi

Lửa hờn căm vây kín đồn thù

Dùng làn khói độc âm u

Quân ta bắn tỉa, kẻ thù phơi thây.

Chị tiêu diệt số thù: năm bẩy,

Tám tù binh run rẩy, hàng ngay.

Chị bắn rơi một máy bay

Quạ Mỹ “bùng cháy ở ngay trận tiền”

Kết nạp Đảng, ngay trong chiến dịch.

Lập chiến công, được tặng huân chương.

Được Đảng, nhà nước tuyên dương

Anh hùng lực lượng vũ trang nước nhà.

Lây tên chị đặt tên đường phố

Đặt tên trường, hậu thế noi gương

Ơi người con gái họ Dương!

Xứng danh truyền thống quê hương giống nòi