Điền dã tìm hiểu khu mộ cổ Họ Dương và Đền Đô thờ Lý Thần Tông – Dương Hoán tại thị xã Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh

Ngày 17 tháng 9 năm 2020 Ban Nghiên cứu lịch sử HĐHDVN kết hợp với Ban biên soạn bộ sách “Lịch sử Họ Dương Việt Nam” tổ chức điền dã tìm hiểu thực tế khu mộ cổ họ Dương và một số di tích lịch sử tại thị xã Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh (xưa là Châu Cổ Pháp, Vũ Ninh – Kinh Bắc). Đoàn điền dã do ông Dương Văn Đảm Phó Chủ tịch HĐHDVN, Trưởng Ban nghiên cứu Lịch sử HDVN làm trưởng đoàn cùng các thành viên là: Tiến sĩ Khổng Đức Thiêm – Trưởng Ban biên soạn bộ sách “Lịch sử Họ Dương Việt Nam”, ông Dương Đức Quảng – Phó Ban Nghiên cứu Lịch sử và ông Dương Việt Hòa – nhân viên Văn phòng HĐHDVN. Cùng đi với đoàn còn có ông Dương Văn Lạc – nguyên Chủ tịch HĐHD Kinh Bắc.

Đón tiếp, hướng dẫn và tham gia khảo sát cùng đoàn điền dã về phía HĐHD thị xã Từ Sơn có ông Dương Văn Cư – Chủ tịch HĐHD thị xã Từ Sơn, nguyên Trưởng ban quản lý di tích thị xã Từ Sơn; HĐHD Đồng Kỵ có các ông Dương Văn Tuyến, Dương Văn Năm cùng các ông chi trưởng 3 chi họ Dương Đồng Kỵ và Ban quản lý nhà thờ họ Dương Đồng Kỵ.

Điểm điền dã đầu tiên là khu mộ cổ xứ đồng Cánh Nhạn phường Đồng Kỵ (xưa là Trang Cò thuộc đất Long Vỹ – Châu Cổ Pháp).

Trong 3 giờ làm việc nghiêm túc, đoàn điền dã đã thực hiện một số việc sau: Khảo sát khu mộ cổ họ Dương xứ đồng cánh nhạn, đọc dịch Bia cổ đề danh cụ Dương Đình Thiện – Tự Phúc Thiện bằng chữ Hán xưa đặt ở mộ cổ Khởi Thủy Tổ cụ Dương Đình Thiện, đang được lưu giữ tại nhà thờ họ Dương Đồng Kỵ; đọc dịch sơ đồ mộ cổ họ Dương ở xứ đồng Cánh Nhạn bằng chữ Hán đang được lưu giữ cùng gia phả họ Dương Đồng Kỵ, đọc dịch đôi câu đối bằng đá ở Đền Đồng Kỵ, đọc dịch Cây hương đá cổ ghi danh những tiền nhân đã có công đóng góp xây dựng Chùa làng Đồng Kỵ trong đó có nhiều người Họ Dương.

Buổi chiều Đoàn điền dã đến dâng hương tại Đền Đô (đền Lý Bát Đế) nơi thờ tám vị vua nhà Lý, trong đó có Lý Thần Tông – Dương Hoán. Bảng giới thiệu hệ thống thờ cúng tại cửa thượng cung cho biết rõ các vua nhà Lý kèm theo tên húy (tức là tên thật) của các vị vua như sau:

Đoàn đã đọc và dịch tấm bia đá cổ (1604) nhan đề là Cổ Pháp điện tạo bi; Giới thiệu lịch sử Đền Đô và các vị vua được thờ cúng ở đây. Về Lý Thần Tông – Dương Hoán bia ghi. Lý Thần Tông Hoàng Đế húy Dương Hoán, là cháu vua Lý Thánh Tông (vì Dương Hoán là con nuôi Lý Nhân Tông, và Lý Nhân Tông là con trai của Lý Thánh Tông); là con Sùng Hiền Hầu (Dương Công Khanh làm quan triều Lý được phong tước hầu Sùng Hiền tức Sùng Hiền Hầu) …

Sau đó đoàn đã đến dâng hương tại đền thờ Lý Chiêu Hoàng – Đền Rồng; Đền Rồng còn gọi là đền Long Vỹ vì Long Vỹ quê hương của Lý Chiêu Hoàng, nay là xóm Long Vỹ, phường Đình Bảng, thị xã Từ Sơn – Bắc Ninh.

Kết thúc ngày Điền dã, đoàn điền dã HĐHDVN, Ban Biên soạn bộ sách Lịch sử HDVN cùng đại diện HĐHD Bắc Ninh, HĐHD thị xã Từ Sơn, HĐHD phường Đồng Kỵ và đại diện chính quyền địa phương phường Đồng Kỵ đã thống nhất:

– Từ thời Hùng Vương thứ VI ở Đồng Kỵ đã có 16 họ trong đó đã có họ Dương. Hiện tại phường Đồng Kỵ có 4.698 nhân khẩu họ Dương.

– Theo Gia phả họ Dương làng Đồng Kỵ cụ Dương Đình Thiện – Tự Phúc Thiện là Thủy Khởi tổ họ Dương Đồng Kỵ (cách đây khoảng 34 – 35 đời). Cụ có 2 người con trai là: Dương Đình Tín và Dương Đình Nghệ.

– Hiện tại mộ cụ Dương Đình Thiện, cụ Dương Đình Tín và một số mộ cụ thân tộc khác đang còn lưu giữ tại xứ đồng Cánh Nhạn, phường Đồng Kỵ, thị xã Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh. Tại đây không có mộ cụ Dương Đình Nghệ.

– Qua khảo sát thực tế ở phường Đồng Kỵ, đoàn điền dã đã được chứng kiến nhiều dấu tích, tư liệu lịch sử hiện còn tồn tại trùng khớp với những tư liệu lịch sử được các nhà cổ sử chép trong sơ đồ mộ cổ, gia phả họ Dương làng Đồng Kỵ và “Dương Tộc kỷ sử” – Bộ sử cổ nhất của HDVN đã được lưu truyền nhiều năm nay trong dòng tộc. Thực sự đã trở thành minh chứng khẳng định giá trị lịch sử của “Dương Tộc kỷ sử”.

– Đoàn điền dã đề nghị Thường trực HĐHDVN, Ban chỉ đạo biên soạn bộ sách “Lịch sử Họ Dương Việt Nam” nghiên cứu chỉ đạo Ban Biên soạn xem xét lựa chọn sử dụng những tư liệu lịch sử quý đã được chép trong “Dương Tộc kỷ sử” làm tư liệu Biên soạn bộ sách Lịch sử Họ Dương Việt Nam”.

Dương Đức Quảng

                Ảnh: Dương Việt Hòa