Truyền thống khoa bảng thời phong kiến của hai gia đình Họ Dương tỉnh Vĩnh Phúc

Thời phong kiến người được học hành đã ít,  người học đến nơi đến chốn ít hơn, người trở thành nhà nho đã hiếm, người đỗ đạt khoa cử qua các kỳ thi Hương, thi Hội, thi Đình trở thành danh nho được xướng tên trên các bảng vàng của triều đình, được áo Vua ban, được lưu danh trên văn bia Quốc tử Giám lại càng hiếm. Những người như vậy không những là niềm tự hào của một gia đình, một dòng họ mà còn là niềm tự hào của cả làng, cả Tổng, cả Trấn cả một vùng miền đã sinh ra và nuôi dưỡng họ.

Trên vùng đất tỉnh Vĩnh Phúc, khi xưa có nhiều gia đình nho gia có truyền thống khoa bảng, riêng Họ Dương có hai gia đình có ông và cháu thi đỗ danh vị tiến sỹ được ghi danh trên văn bia Văn miếu Quốc Tử Giám.

Tại xã Vĩnh Mỗ – phủ Tam Đái – trấn Sơn Tây (nay là Thị trấn Yên Lạc – huyện Yên Lạc – tỉnh Vĩnh Phúc) có cụ Dương Tĩnh, sinh năm 1455 đỗ tiến sỹ danh sách thứ 10, niên hiệu Hồng Đức đời vua Lê Thánh Tông (năm 1478) khi mới 24 tuổi; cháu nội của cụ là Dương Đôn Cương, đỗ tiến sỹ danh sách thứ 8, khoa Đinh Mùi đời Vua Mạc Phúc Nguyên (năm 1547) khi mới 22 tuổi. Cụ Dương Đôn Cương đỗ đồng khoa với cụ Trạng Nguyên Dương Phúc Tư – Chi Lạc Đạo – Văn Lâm – Hưng Yên. Ba cụ được thờ tại Nhà thờ Chi Họ Dương Vĩnh Mỗ cũ nay là Nhà thờ Họ Dương tỉnh Vĩnh Phúc, đây là nơi lấy ngọn lửa truyền thống rước về thắp sáng Ngày hội văn hóa mùa xuân Họ Dương Việt Nam năm 2019 được tổ chức tại thành phố Vĩnh Yên – tỉnh Vĩnh Phúc.

Tại xã Linh Quang – phủ Bình Tuyền – trấn Thái Nguyên cũ (nay là xã Cao Minh – thành phố Phúc Yên – tỉnh Vĩnh Phúc), cụ Dương Đức Giản (chưa rõ năm sinh) thi đỗ đệ nhị giáp đồng tiến sỹ khoa thi Ất Sửu, niên hiệu Đoan Khánh đời vua Lê Uy Mục – danh sách thứ 14 (năm 1505). Cháu nội của cụ là Dương Tông sinh năm 1544 thi đỗ tiến sỹ danh sách thứ 7, khoa Kỷ Sửu, niên hiệu Hưng Trị năm thứ 2, đời vua Mạc Mậu Hợp (1589) khi 45 tuổi.

Với thành tựu đạt được qua khoa cử, các cụ đều được tuyển dụng ra làm quan phò vua giúp nước và có những đóng góp nhất định vào tiến trình lịch sử của dân tộc.

Ngày nay noi gương truyền thống hiếu học của các bậc tiền nhân, nhiều gia đình có nhiều thế hệ thành danh trên con đường học vấn, áp dụng thành công trên lĩnh vực kinh tế có nhiều đóng góp cho sự hưng thịnh của đất nước.

Với sự  quan tâm  của Đảng, Nhà nước, đặc biệt là của Hội đồng Họ Dương Việt Nam, chúng ta tin tưởng thế hệ trẻ sẽ tiếp tục làm rạng danh cho trang sử Họ Dương Việt Nam, cùng trăm họ xây dựng đất nước Việt Nam ngày càng phát triển phồn vinh, sánh vai với các cường quốc năm châu như lời Bác Hồ căn dặn.

Dương Vinh